Kahramanmaraş ve Hatay başta olmak üzere en az 10 ili vuran 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin ardından enkaz kaldırma ve kurtarma çalışmaları sürüyor. 1999 depreminden sonra yürürlüğe giren ve “deprem vergisi” olarak bilinen özel haberleşme vergisi (ÖTV) ile toplanan paralar tartışma konusu… “Deprem vergileri nerede?” Sorular yine gündemde: 1999 Gölcük depreminden bu yana ne kadar deprem vergisi alındı? AK Parti döneminde ne kadar özel iletişim ücreti alındı? Toplanan deprem vergileriyle kaç konut yapılabilir Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın paylaştığı bütçelerden her yıl ne kadar özel haberleşme vergisi alındığını takip etmek mümkün. Sonuç olarak, 2000-2022 yıllarını kapsayan 23 yılda 87 milyar 998 milyon liralık özel haberleşme vergisi alındı. AK Parti’nin 2003-2022 yılları arasındaki 20 yıllık iktidarı boyunca toplanan deprem vergisi 86 milyar 138 milyon lira oldu. 2022’de 9,3 milyar liraya yükseldi.
Sismik ücreti ne kadar?
Dolar olarak toplanan özel iletişim vergisine de bakabilirsiniz. 2008’de 3,5 milyar dolarla zirve yapan deprem vergisi, 2022’de 561 milyon dolara ulaştı. Doların hesaplanmasında Merkez Bankası’nın her yıl için açıkladığı ortalama yıllık oran esas alındı. 2000-2022 yılları arasında alınan deprem vergisi 38 milyar 227 milyon dolar. AK Parti iktidarında depremin vergi geliri 36,5 milyar dolar.
Güncel döviz kuru üzerinden deprem ücreti ne kadar?
10 Şubat 2023 Merkez Bankası kuru 38,2 milyar ile 720,2 milyar Türk lirası. AK Parti iktidarı döneminde toplanan 36,5 milyar dolarlık deprem vergisi 687,6 milyar liraya tekabül ediyor.Enflasyon dikkate alınarak hesap yapılsa bile 2000-2022 yılları arasında 2022 Aralık ayına kadar 432 milyar lira deprem vergisi alındı. Bu hesabı yaparak 2000 yılındaki 416 milyon liranın 2022 sonunda kaç liraya tekabül ettiğini gördük ve her yıl uyguladık.
Depreme karşı vergilerle kaç ev yapılabilir?
Toplanan deprem vergileri ile kaç konut yapılabileceğini hesaplamak için her yıl için ayrı ayrı inşaat maliyetini bilmemiz gerekiyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı her yıl “Mimarlık ve mühendislik hizmet bedellerinin hesabında kullanılacak binaların yaklaşık birim maliyetlerini” açıklamaktadır. İşte farklı konut türleri için birim maliyet fiyatları. Evler için üç temel oran olsa da Mimarlar Birliği yetkilileri Euronews’e verdiği bilgilerde içlerinden en yüksek değere sahip olanın kullanılmasının daha doğru olacağını söylediler. “Evler (asansörlü ve/veya ısıtmalı)”. Son olarak bakanlık tarafından yayınlanan “Apartman tipi konutlar (bina yüksekliği 30,5 metreden az olan binalar)” başlığı ile listede yer almaktadır.
Hesaplama sadece inşaat maliyetine dayanmaktadır.
Her yıl ayrı birim maliyet açıklanırken, yükselen enflasyon nedeniyle 2022 yılında üç farklı tarihte fiyatlar açıklandı. 2022 yılı için bu üç birim maliyetin ortalamasını kullandık. Bu fiyatlara sadece inşaat maliyeti dahildir.
96 m2 alana sahip 1,3 milyon konut
Dairelerin büyüklükleri çok değişkendir. TOKİ konutlarında en yaygın tip olan 96 metrekare ve 112 metrekare üzerinde iki farklı konut büyüklüğü için hesaplamalar yaptık. 2000-2022 yılları arasında 96 metre büyüklüğünde 1 milyon 315 bin konut yapıldı. 2022’de 22 bine düştü.
112 m2 alana sahip 1,1 milyon konut
112 metrekarelik konut büyüklüğüne baktığımızda son 23 yılda toplam 1 milyon 127 bin konut yapılabilirken, AK Parti dönemini kapsayan 2003-2022 yılları arasında 1 milyon 211 bin konut büyüklüğünde 96 metrekare; 112 metrekare olsalar 1.38.000 konut yapılabilir.
Deprem vergileri nereye gitti, AK Parti ne diyor?
Eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2011 Van depreminin ardından yaptığı açıklamada, deprem vergilerinin nereye gittiğine ilişkin olarak, toplanan paranın duble yollar, havaalanları ve sağlık giderleri için kullanıldığını söyledi. Şimşek şu ifadeleri kullandı: “Sonuçta 74 milyonun serveti bu. Deprem vergisi adı altında vergiden daha kalıcı hale gelen ÖTV vb. orada. Bu vergiler sağlığımıza gidiyor. Bu resimde 44 milyar lira vergi topladım diyorsunuz, nereye gittiler? Vatandaşın sağlığına bir yılda yaptığımız harcama 44 milyar lira. Bu, bölünmüş yollara, demiryollarına, havayollarına, çiftçimize, eğitime gidiyor.” Öte yandan bakanlığın açıkladığı yapı yaklaşık birim maliyeti; KDV hariç genel giderler (%15) ve yüklenici karı (%10) dahildir.
Yoruma kapalı.