Batı kültüründeki en yaygın batıl inançlardan biri olarak 13. Cuma korkusu (Friggatriskaidekaphobia) kabul ediliyor. Bu kara kedi görme ve merdiven altından geçmek benzer biçimde değişik anlamlar yüklenen batıl inançlar içinde. ABD Birleşik Devletleri’nde 17 ila 21 milyon kişinin 13 sayısından ‘korkutuğu’ tahmin ediliyor. Bu tarihte bazı insanoğlu evden çıkmıyor, uçağa binmiyor, iş anlaşması yapmıyor. Ek olarak bazıları 13 kişilik masada yiyecek yemiyor, binaların 13. katında durmayıp 14’e çıkıyor.
Peki 13 sayısı ve zamanı neden bu kadar şanssız kabul ediliyor?
Bir çok batıl inançta olduğu benzer biçimde Friggatriskaidekafobinin’in kökenini tam olarak bilinmiyor.Sadece lanetli sayı terimi İskandinav mitolojisine kadar gidiyor. Viking efsanesine gore, 12 tanrı Valhalla’da bir ziyafet veriyordu. ‘Fesatlık tanrısı’ Loki olarak malum 13. davetsiz konuk geldi ve karanlığın tanrısı Hodr’u kandırdı, sevinç ve luk tanrısı güzel Balder’i ökseotu uçlu bir okla vurdu. Bu batıl inanç sonrasında Avrupa’nın güneyine yayıldı ve Hristiyanlık periyodunun başlangıcında yerleşik hale geldi. Hz İsa ve havarilerinin katılmış olduğu ‘Son Akşam Yemeği’nde 13. konuk Yahuda, peygambere ihanet ederek Mukaddes Cuma günü çarmıha gerilmesine neden oldu. Cuma gününde Hz. Adem ve Havva’nın yasak meyveyi yedikleri ve Kabil’in kardeşi Habil’i öldürdüğüne inanılıyor.
“13 sayısı acı çekiyor”
Efsaneleşmiş ve dinin ötesinde, 13 sayısının 12 sayısından sonrasında geldiği için “acı çekmiş olduğu” söyleniyor. Numerologlar 12’yi “tam sayı” olarak kabul ediyor. Yılda 12 ay var; saatin 12 saati, Zodyak’ın 12 burcu, Herkül’ün 12 işi, Olimpos’un 12 tanrısı şeklinde sıralama uzuyor. Yanı 13 sayısı 12 ile kıyaslandığında düzensiz. Geoffrey Chaucer ‘Canterbury Masalları’nın 14. yüzyılda yayınlanmasından bu yana bu günün uğursuz bulunduğunu düşünenler de var. Thomas William Lawson’ın 1907 tarihindeki romanı ‘Onüçüncü Cuma’ Wall Street’te kaos yaratan bir borsacının öyküsünü konu alıyor. 13. Cuma serisinde hokey maskeli katil Jason Voorhees ‘kesip biçiyor.’ Almanların Buckingham Sarayı 13 Eylül 1940 Cuma günü bombalandı.
“İstanbul’un düşmesi”
Yunan ve Hispanik kültürde 13. Salı geleneksel olarak şanssız bigün olarak kabul ediliyor. Yunanistan’da Salı, harp tanrısı Ares ile ilişkilendiriliyor. Yunanca’da ‘Salı’, ‘Triti’ demek şu demek oluyor ki ‘üçüncü’, bu da batıl inancı güçlendiriyor, şundan dolayı fena şansın üçlü gruplar halinde geldiği varsayılıyor. İstanbul, 1204’te Dördüncü Haçlı Seferi esnasında ve 1453’te Osmanlı İmparatorluğu tarafınca iki kez Salı günü alındı. Öte taraftan İtalya’da 13 sayısı aslen talihli kabul ediliyor. Fena üne haiz olan ise 17. Cuma. 17 sayısı ile fena talih arasındaki bağlantı Roma rakamı XVII’ye dayanıyor. Sayı VIXI şeklinde tekrardan düzenlendiğinde, “yaşadım” anlamına geliyor bunun da ölümü ima ettiğine inanılıyor. Ülkenin havayolu şirketi Alitalia, uçaklarında 17. sıra yer almıyor.
“Evlilik için talihli gün”
Pagan döneminde Cuma gününün “tanrısal dişil ile benzeri olmayan bir ilişkisi” olduğuna inanılıyordu. Cuma, İskandinav ve Cermen halkları tarafınca evlilik için talihli bigün olarak kabul edilirdi.13 sayısı, bir takvim senesinde gerçekleşen ay ve tane döngüsü sayısıyla bağlantısı sebebiyle Hıristiyanlık öncesi ve tanrıçalara tapan kültürler için iyi şansın habercisiydi.Yakın dönemde sanatçı Taylor Swift, 13’ü uğurlu sayısı olarak görüyor. Kariyerinin başlarında sık sık elinde 13 sayısı yazarak sahne aldı. Swift, 2009’da MTV’ye, “Ayın 13’ünde doğdum. 13. Cuma günü 13 yaşıma girdim. İlk albümüm 13 haftada altın plak kazanmıştır. İlk 1 numara olan şarkımın 13 saniyelik bir girişi vardı. Ne süre bir ödül kazansam ya 13. koltukta, ya 13. sırada ya 13. bölümde ya da 13. harf olan M esnasında oturdum.” diyerek bu rakamın uğuruna inandığını açıkladı.
Yoruma kapalı.