Hanehalkı tüketim harcamaları içinde besin ürünlerine Avrupa’da en çok pay ayıran ülkelerin birisi Türkiye. Avrupa Birliği (AB) devletlerinde hanehalklarının yapmış olduğu tüketim harcamasının yüzde 14,3’ü besin ve alkolsüz içeceğe giderken, bu oran Türkiye’de yüzde 23,4. Türkiye bu alanda Karadağ ve Romanya’nın arkasından üçüncü sırada yer ediniyor. AB ve Türkiye’de tüketim harcamaları içine gıdaya ayrılan pay son yıllarda yükseliyor. Son 8 yılda gıdanın oranı Türkiye’de yüzde 13 artarken bu oran AB’de yüzde 8 oldu. Peki, hanehalklarının harcamaları nerelere gidiyor? Covid-19 salgınında ailelerin tüketim harcamaları iyi mi değişti?AB İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) açıklamış olduğu verilere bakılırsa, 2021 senesinde hanehalkı tüketim harcamaları içinde AB devletlerinde en yüksek pay yüzde 25 ile konut ve kira olurken Türkiye’de yüzde 23,4 ile besin ve alkolsüz içecekler oldu. Konut ve kira giderleri elektrik, su ve organik gaz faturalarını da içeriyor. Türkiye’de konut ve kiranın oranı yüzde 13,2’de kaldı.Türkiye’de besin ve alkolsüz içeceklerden sonrasında en yüksek pay yüzde 16,2 ile ulaştırma. Ulaştırmaya ayrılan harcamanın konut ve kirayı geçmesi dikkat çekti. AB’de ise ulaştırmanın oranı yüzde 12,1.Türkiye’de giyim ve ayakkabıya ayrılan pay da (yüzde 7) AB ülkelerinden (yüzde 4,2) daha yüksek.
Besin ve alkolsüz içecek harcamalarının oranı artıyor
Eurostat’ta Türkiye’ye ilişkin en eski veri 2009 yılına ilişkin. Bu tarihten itibaren bakıldığında hanehalkı tüketim harcamaları içinde besin ve alkolsüz içeceklerin payının yükselme eğiliminde olduğu görülüyor. Bu 13 yıl içinde en düşük oran yüzde 20,7 ile 2013’te görülürken en yüksek oran ise yüzde 24,7 ile 2020’de kaydedildi.2013-2021 arasındaki son 8 yılda besin harcamalarının oranı yüzde 13 artarken, AB’de ise yüzde 8 yükseliş ile yüzde 13,2’den yüzde 14,3’e çıktı. Besin harcamalarının oranı AB devletlerinde 2009-2019 içinde çok durağan seyrederken Covid-19 salgının hakim olduğu 2020 ve 2021 yıllarında mühim artış dikkat çekiyor.
Türkiye besin harcamalarına en çok pay ayıran ülkelerden
Hanehalklarının tüketim harcamaları içinde besin ve alkolsüz içecek harcamalarının en yüksek paya haiz olduğu ülkelerden birisi Türkiye (yüzde 23,4). AB içinde Türkiye’den daha yüksek paya haiz tek ülke Romanya (yüzde 25,2) olurken zirvede ise Balkan ülkelerinden Karadağ bulunuyor (yüzde 27).Besin harcamalarının oranı AB’de yüzde 14,3 olurken en düşük oran ise yüzde 8,3 ile İrlanda’da. Öteki bazı ülkelerde ise bu oranlar şöyleki: Bulgaristan 20,1; Yunanistan 18,1; İtalya 15,5; Fransa 13,9; Hollanda 12,6 ve Almanya 11,8.
Covid-19’un tüketim harcamalarına tesiri
Covid-19 salgınının etkili olmaya başladığı 2020 senesinde tüketim harcamaları 2019 yılına bakılırsa ciddi değişim göstermişti. 2021 senesinde bu oranlar salgın öncesine dönmeye başladı sadece hala salgın öncesi değerlerle fark var. 2019 ve 2021 yılları kıyaslandığında alkol ve sigaranın payının AB’de yüzde 4’ten yüzde 4,3’e çıkmış olduğu görülürken Türkiye’de ise yüzde 3,4’ten yüzde 3’e geriledi. Ulaştırmada AB’de 1,1 yüzde puan gerileme yaşanırken Türkiye’de 0,5 yüzde puan artış söz mevzusu. Otel ve restoran harcamalarının oranı salgın öncesi döneme bakılırsa 2021 senesinde düşük seyretti.Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyeleri içinde besin enflasyonunun en yüksek olduğu ülke Türkiye.
TÜİK verileri açıklamadı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2020 ve 2021 yılına ilişkin hanehalkı tüketim harcamaları verilerini açıklamadı. TÜİK en son 2019 yılına ilişkin verileri açıklamıştı.Öte taraftan, dıda ve alkolsüz içeceklerin tüketim harcamaları içindeki oranı hakkında TÜİK ve Eurostat verileri içinde ciddi fark da bulunuyor. Eğlence ve kültür harcamalarının oranları da oldukça değişik.
Yoruma kapalı.