Rusya’nın Ukrayna’nın başkenti Kiev’e düzenlemiş olduğu hava saldırılarında İran yapımı silahlı insansız hava araçlarını (SİHA) kullanımı gündeme iki mevzuyu getirdi. İlki Rusya’nın yerli üretim İHA alanında yaşamış olduğu sıkıntılar, diğeri de Tahran’ın bu alanda artan faaliyetleri.Beyaz Saray’a bakılırsa İran bu yaz yüzlerce İHA ve SİHA’yı Rusya’ya gönderdi ve bu araçlar Rus ordusu tarafınca tertipli olarak kullanılıyor.
Peki Rusya hangi İran yapımı droneları kullanıyor, özellikleri neler ve ne kadar etkililer?
SİHA modelleri ve amaçları
Şu ana kadar Rusya’nın kullandığı değişik amaçlara hizmet eden iki çeşit İran yapımı drone tespit edildi.Paris merkezli Sirice Araştırmacısı Pierre Grasser’e bakılırsa Şehid 136’lar göreceli olarak büyük ve düşük maliyetli kamikaze dronelar. Bu dronlar hedefine kalkıştan ilkin girilen GPS koordinatı ile ulaşıyor. Kalkıştan sonrasında otomatik pilotla uçan drone alçak irtifada ilerleyerek bir kaç yüz kilometre menzildeki durağan(durgun) hedefleri vurabiliyor.Rusya’nın Ukrayna üstünde en fazla kullandığı modeller bunlar.Amerikan West Pont Askeri Akademisi profesörü Vikram Mittal, Göçmen 6 SİHAlarının ise Bayraktar TB-2 ile benzer büyüklükte ve özellikte bulunduğunu belirtti.Fransız Ululsararası İlişkiler Enstitüsü araştırmacısı Jean-Christophe Noel Göçmen 6’ların Rusya’nın Orta İrtifalı Uzun Menzilli (Medium Altitude Long Endurance – MALE) Bayraktar TB-2’ye cevabı bulunduğunu altını çizdi.
Ne kadar etkililer?
Noel’e bakılırsa bu SİHAlara karşı geliştirilmiş hususi koruma sistemleri ya da misilleme kabiliyeti olmayan her düşmana karşı öteki tüm SİHAlar yada seyir füzeleri benzer biçimde son aşama etkililer.Mittal ise “Bir çoğunun ilk andaki başarısı bu alanda hemen hemen oldukca yeni olmaları. Ukraynalılar bu tarz şeyleri yakaladıktan, özellikleri tespit ettikten ve karşı sistemler geliştirdikten sonrasında etkinlikleri kalmayacaktır,” ifadelerini kullandı.Bu sistemler gelişene kadar Ukrayna ordusu bu SİHAlara karşı gündüzleri omuzdan atılan uçaksavarlar geceleri ise radarlı ekipmanlarla savaşım etmeye çalışacak. Uzmanlara bakılırsa Şehid 136’lara karşı kullanılabilecek bir öteki müdafa yöntemi ise GPS sinyalini karışmasını sağlayarak hedefe ulaşmasını engellemek olabilir. GPS olmadan bu droneların hedefine yetişmesi mümkün değil fakat sonrasında manevra yaptırmak oldukça zor olacaktır.Ukraynalılar son haftalada onlarca kamikaze drone vurduklarını iddia etti. Grasser’e bakılırsa kamikaze droneler Rusya için ekonomik bir çözüm. Böylece her biri 1,5 ila 2 milyon dolar olan seyir füzelerini kullanmamış oluyorlar.Bu droneların en büyük dezavantajı ise yalnız durağan(durgun) hedeflere kilitlenebiliyor olması. Hareket halindeki birlikler üstünde tesiri oldukca azca olduğundan cephede dengeleri değiştirebilecek bir tabanca olarak görülmüyor.
İran İHAları Rusya sanayisinin başarısızlığının kanıtı mı?
Peki dünyanın en büyük müdafa endüstri üreticilerinden Rusya niçin İran’dan SİHA satın alıyor?Geçtiğimiz günlerde Rus General Igor İççuk TASS haber ajansına verdiği demeçte Rus Müdafa Bakanlığı’nın drone alımı için taktik ve teknik yeter şartnamesi hazırladığını fakat hiçbir Rus üreticinin bu tarz şeyleri karşılayamadığını belirtti.Pierre Grasser ise müdafa sanayindeki altyapı sorununa dikkat çekti. Grasser “Orlan gözetleme dronelarını üreten STC, 24 saat etkinlik gösterebilmek için 3 vardiyaya geçeceklerini duyurdu fakat ekipleri kuramadılar. Cephede olduğu benzer biçimde Rusya’nın aslolan problemi insan deposu,” ifadelerini kullandı.Bunun yanı sıra Rusya stratejik olarak da envanterini Şehid 136 benzer biçimde uzun menzilli droneler yarine en fazla 40 kilometre menzili bulunan modellere bakılırsa tasarladı.Göçmen 6 benzer biçimde uzun menzilli SİHA’ların İran’dan alımı ise Grasser’e bakılırsa Rus müdafa sanayinin başarısızlığını kabul etmek anlamına geliyor bu sebeple “Normalde bu sınıfta kendi envanterlerinin olması gerekiyor. Satın almaları kafi olamadıklarını gösteriyor,” ifadelerini kullandı.Mittal de Covidden sonrasında batı yaptırımlarının tedarik sıkıntısı yarattığını belirtti. Noel Rusların artık batılı teknolojik parçalara erişimleri olmadığını bunun da seri üretimde sorun çıkardığını altını çizdi.
İran Ankara’nın rakibi mi oluyor?
Mittal’e bakılırsa düşük maliyetli İHA ve SİHA pazarında Türkiye ve İran içinde açık bir yarış var. Pazarın üst segmentinin ABD ve İsrail tarafınca denetim edildiğini vurgulayan havacılık ve drone uzmanı Mariane Renaux “Türk droneları daha düşük segmentte fakat isabet başarısı düşük İran dronelarına bakılırsa daha güvenilirler,” ifadelerini kullandı.Noel de İran’ın droneları için Ortadoğu’da Yemen, Lübnan ve Irak benzer biçimde müşterileri bulunduğunu fakat yaptırımlar sebebiyle oldukca fazla alıcı seçeneği olmadığını altını çizdi.
Yoruma kapalı.