18 Haziran’da yapılması beklenen 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin AK Parti tarafınca öne çekilebileceğine dair tartışmalar kulislerde değişik seçim tarihlerinin konuşulmasına niçin oluyor. Buna nazaran ihtimaller içinde erken seçim tarihleri Ankara kulislerine nazaran 9 Nisan, 30 Nisan ve 14 Mayıs…Altılı Masa, 6 Nisan’dan önceki bir tarihte seçim sonucu alınması durumunda destek vereceğini, fakat sonraki tarihler için bir desteğinin söz mevzusu olamayacağını deklare etti.Partisinin grup toplantısında konuşan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise erken seçim iddialarına ilişkin “Genel seçimler ister zamanında yapılsın isterse erkene alınsın. Biz iki seçeneğe de varız ve hazırız” dedi.Mevzuyla ilgili AK Partili kurmaylardan da açıklamalar geldi. AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, partisinin Merkez Yürütme Kurulu toplantısı sonrasında yapmış olduğu basın açıklamasında seçimlerin zamanında yapılması yönünde iradeleri bulunduğunu beyan etti.Fakat ‘’Çıkabilecek bazı sıkıntılar, yurttaşlarımızın yurt haricinde gezi süreci olması, çeşitli şekillerde devletimizde hareketliliğin yaşandığı dönem olması sebebiyle değerlendirme yapılıyor’’ diye de sözlerine eklemede bulunmuş oldu.Ihtimaller içinde bir durumda seçim tarihinin erkene alınmasının Anayasa ve seçim mevzuatındaki olabilirliği de merak mevzusu.
“Cumhurbaşkanımızın yeni sistemdeki ilk dönemleridir”
AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hamza Dağ iki türlü seçime gitme imkanından bahsediyor: ‘’Birisi, Meclis’in 360 milletvekiliyle karar almasıyla, diğeri, Cumhurbaşkanının Meclis’i feshetmesiyle. Dolayısıyla 18 Haziran değil de başka bir tarih durumu söz mevzusu olacak olursa bunlardan birisi uygulanabilir. Karşıcılık yokum derse kendileri bilir.”Hamza Dağ ek olarak Erdoğan’ın adaylığıyla ilgili tartışmalara ilişkin “Cumhurbaşkanımızın yeni sistemdeki ilk dönemleridir” diye konuştu.Peki Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Meclis’i fesh etme yetkisi var mı? Ya da karşıcılık erken seçim desteği vermezse, hükümet iyi mi bir yol izleyecek?Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı ve Anayasa Hukuku Profesörü Ece Göztepe Çelebi, mevzuyla ilgili meydana getirilen açıklamaların gerçeğin yarısını ifade etmiş olduğu görüşünde.Çelebi’ye nazaran, Cumhurbaşkanı erken seçim sonucu alabilir ve bu anayasal bir haktır fakat ikinci döneminde olan Cumhurbaşkanı üçüncü kez tekrardan aday olması imkansız. Bir öteki seçenek, eğer Meclis’te 360 yeter oyu sağlanır, Meclis erken seçim sonucu verirse Cumhurbaşkanının üçüncü kez aday olmasının önünde bir engel yok. ‘’Anayasa’nın 116’ncı maddesinin ilk fıkrası TBMM’nin seçimlerin yenilenmesini düzenliyor. Fakat bunun için 2017 değişikliğiyle nitelikli bir karar yeter sayısı aranıyor. Bu da Anayasa değişikliği için lüzumlu olan minimum üye tam sayısının beşte üçü doğrusu 360 oy. Eğer Meclis erken seçim sonucu verirse Cumhurbaşkanlığı seçimi de birlikte yapılıyor. İkinci fıkrası Cumhurbaşkanın da seçimlerin yenilenmesine karar verebileceğini söylüyor. Bunun için herhangi bir gerekçe bildirmesi gerekmiyor. Bu durumda da TBMM Genel Seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılıyor. Bu ikisi birbirine eşmiş şeklinde görünen yetki. Fakat neticeleri değişik. Eğer Cumhurbaşkanı ikinci dönemindeyse ki bizde 2014-2018 dönemlerinde seçilen şahıs aynı şahıs, Meclis’in erken seçim sonucu vermesi halinde Cumhurbaşkanı üçüncü kez aday olabiliyor. Fakat eğer seçimlerin yenilenmesine kendi karar verirse ve ikinci dönemindeyse, bu sefer üçüncü kez aday olma şansı yok. Hepimiz gerçeğin yarısını söylüyor. Normal olarak Cumhurbaşkanı’nın ülkeyi seçime götürmesi anayasal haktır fakat bu bir yarım gerçektir. Bu durumda Cumhurbaşkanı aday olması imkansız.’’GELECEK Partisi İnsan Haklarından Görevli Genel Başkan Yardımcısı ve Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Serap Yazıcı da karşıcılık destek vermedikçe Meclis’in seçimleri yenileme kararını alamayacağını şu sözlerle konu alıyor: ”Şu sebeple Cumhur Blokunun (AKP+MHP+BBP) Meclisteki toplam iskemle sayısı 336 olup yenileme kararını verebilmek için bu blokun 24 milletvekilinden gelecek desteğe gereksinimleri var. Bu sağlanamadığı takdirde seçimlerin yenilenmesinin yegâne yolu, Cumhurbaşkanının 116. maddenin 3. fıkrasına dayanarak karar vermesidir. Sadece Cumhurbaşkanı bu yetkiyi kullandığında üçüncü bir kez daha aday olması mümkün değildir. Böylece Cumhurbaşkanı, vereceği yenileme kararıyla vazife süresini kısaltmış olacak; tekrar aday da olamayacaktır.”Anayasa Hukuku Profesörü Ece Göztepe Çelebi, muhalefetin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aday olmanın koşullarını taşımadığını gündeme getirmesi durumunda ise gidebileceği tek yerin Yüksek Seçim Kurulu bulunduğunu söylüyor. Ve Yüksek Seçim Kurulu’nun da iki seçeceğinden bahsediyor:‘’Meclis Başkanı Mustafa Şentop, Türkiye Hakkaniyet Akademisi Dergisi’nin 2022 yılının nisan ayında piyasaya sürülen 50. sayısında kırk sayfalık bir yazı kaleme aldı. Şentop’un makalesine nazaran 2017’de hükümet sistemi değişmiş olduğu için cumhurbaşkanı ilk kez 2014’te değil, 2018’de seçildi. Dolayısıyla 2023 seçimlerindeki adaylığı da üçüncü değil ikinci adaylığı. Kısaca diyor ki 2018 ilk vazife süresi. Şimdi Cumhurbaşkanı erken seçim sonucu verdi, bununla birlikte da aday benim söylediğinde karşıcılık bu anayasaya aykırı derse gidebileceği yer Yüksek Seçim Kurulu olacak. Ve karşıcılık diyecek ki bu şahıs aday olmanın koşullarını taşımıyor. YSK’nın da iki seçeneği var; ‘Evet Anayasa’ya aykırı, sen aday olamazsın Erdoğan’ diyecek ya da ben de Şentop’un makalesini okudum, ‘aday olabilir’ diyebilir. O vakit YSK sonucuna karşı ne yapılabilir? YSK kararlarına karşı Anayasa Mahkemesi’ne gidilemiyor. O vakit elimizde AİHM kalıyor şeklinde görünse de o da yok. Şu sebeple AİHM’nin birinci protokolünün üçüncü maddesi genel seçimler ve parlamentoya ilişkin seçimleri kapsıyor. Cumhurbaşkanlığı seçimleri bu kapsamda değil. Dolayısıyla Cumhurbaşkanının adaylığı mevzusunda gidilebilecek iç hukuktaki tek merci YSK, fakat onun sonucuna karşı gidilebiecek bir dış makam yok.’’Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Serap Yazıcı, Anayasanın 116. maddesindeki ”Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafınca seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilir.” cümlesine dikkat çekiyor. Ve Anayasa koyucunun Cumhurbaşkanının yalnız iki kez seçilebileceğini öngören 101. maddenin 2. fıkrasına bir kural dışı getirdiğini ifade ediyor. Detaylarını ise şu denklemde açıklıyor: ”Anayasamızın 116. maddesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne ve Cumhurbaşkanına seçimleri yenileme yetkisini tanımıştır. Maddenin ilk fıkrası, bu yetkiyi Türkiye Büyük Millet Meclisi yönünden; 2. fıkrası ise Cumhurbaşkanı yönünden düzenlemiştir. Bu organlar, seçimleri yenileme yetkisini kullandıkları takdirde Cumhurbaşkanlığı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimleri beraber yapılacaktır. Sadece anayasa koyucu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin bu yetkiyi kullanmasını nitelikli çoğunluk şartına bağlamıştır. Meclis, seçimleri yenileme kararını üye tamsayısının beşte üçü olan 360 milletvekiliyle alabilecektir. Dahası Anayasanın 116. maddesinin 3. fıkrasına nazaran Türkiye Büyük Millet Meclisi, bu yetkiyi Cumhurbaşkanının ikinci döneminde kullanırsa Cumhurbaşkanı için üçüncü bir kez daha aday olma imkânı dünyaya gelecektir. Bu yargı şöyledir: “Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafınca seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilir.” Böylece anayasa koyucu, Cumhurbaşkanının yalnız iki kez seçilebileceğini öngören 101. maddenin 2. fıkrasına bir kural dışı getirmiştir. Bu istisnanın amacı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin seçimleri yenileme sonucu vererek ikinci dönemindeki bir Cumhurbaşkanının vazife süresini kısaltmasını önlemektir. Bu, 2017 Anayasa değişikliğinin Cumhurbaşkanı ekseninde hazırlandığını gösteren mühim bir husustur. Burada üstünde durulması ihtiyaç duyulan en mühim mevzu, Cumhurbaşkanının 116. maddenin 2. fıkrasına dayanarak Meclis seçimlerini yenilemesi halinde kendisi için üçüncü bir kez daha aday olma yolunun açılmayacağıdır.”
Yoruma kapalı.