Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü, Türk boğazlarında bekletilen ham petrol yüklü gemilere ilişkin, kulüp sigortası olarak da adlandırılan geçerli bir koruma ve tazmin (P&I) sigortası sunamayan ham petrol tankerlerinin Türk boğazlarından geçmesinin söz mevzusu olmadığını deklare etti.Açıklamada, 1 Aralık itibarıyla Türkiye kara sularını ve milyonlarca insanoğlunun yaşamış olduğu şehirleri korumak amacıyla, “sıkıntılı süreç” geçinceye kadar olmak suretiyle, ham petrol taşıyan ve Türk boğazlarından geçmek isteyen tankerlerin sundukları sigorta poliçelerinin, bu poliçeleri düzenleyen sigorta firmalarınca teyit edilmesi uygulaması başlatılmış olduğu bildirildi.Her gün milyonlarca varil Rus petrolü, İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçerek dünya pazarlarına ulaştırılıyor. Kararın yürürlüğe girmesinden bu yana onlarca vapur boğazın Karadeniz girişi açıklarında demirlemiş vaziyette duruyor.Bu da halihazırda kargaşa ve bunalımlı günlerden geçen enerji piyasasındaki gerginliği daha da artırıyor.
Peki bu gemilerin boğazlardan geçişine neden izin verilmiyor?
AB yaptırımları yeni riskler doğurdu
Düzgüsel şartlar altında gemilerde beden ve makine dairesi için H&M sigortaları yaptırılırken üçüncü şahıslara, çevreye yada yüke verilebilecek zararlarla beraber bunlara ilişkin cezalar ve bunlar şeklinde durumlara karşı P&I sigortası yapılıyor. Türkiye ise Avrupa Birliği (AB) yaptırımları sebebiyle Türk boğazlarından ham petrol yüklenmiş olarak geçen gemilerin P&I sigortalarının geçersiz olması ve bir kaza durumunda sigortanın tazmin edilememesi söz mevzusu bulunduğunu vurgulayarak yeni bir uygulama başlattı.Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 16 Kasım’da yayınladığı genelgede 01/12/2022 tarihinden sonrasında Türk Boğazları’ndan yüklenmiş olarak geçecek ham petrol taşıyan gemilerin P&I sigorta kuruluşlarından, vapur detayı, yükü ve seferinin yer almış olduğu ve P&I sigortasının bu vapur, sefer ve yük için geçerli ve kapsayıcı olacağını belirtir bir teyit mektubunun alınması icap ettiğini duyurdu.Denizcilik Genel Müdürlüğü de P&I sigorta şirketlerinin mevzuatlarını öne sürerek ciddi ücretler karşılığı düzenledikleri sigorta poliçeleri kapsamında ticari müşterilerine teyit mektubu vermemelerinin kabul edilemeyecek bir durum olduğu vurgulanan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:”Talep edilen teyit mektubu, bir tek söz mevzusu geminin boğaz geçişinde sigortasının geçerli olduğuna dair olup yaptırımlara doğal olarak sigorta poliçesi geçersiz olacak herhangi bir vapur için teyit mektubu sunulması şeklinde bir talebimiz bulunmamaktadır. Sigorta firmaları, rutin olarak vaka bazında talep edilen ve verilen bu teyit mektubunu, ülkemiz söz mevzusu olduğunda vermekten imtina etmektedirler. Sigorta şirketinin bir geminin ambargoya doğal olarak olup olmadığını belirlemesi bayağı bir uygulamadır ve şu anda bekleyen gemiler için de bu araştırmayı yapmış olduğu gemiler mevcuttur. Boğazda bekleyen ham petrol taşıyan gemilerin oldukca büyük çoğunluğu AB’ye ilişkin gemiler olup, gene petrolün oldukca büyük bir kısmı AB limanlarına gitmektedir. AB’nin koymuş olduğu engelleme kurallarına ilişkin gene AB’ye ilişkin gemilerle taşınan ham petrole yönelik, sigorta hizmeti veren AB sigorta firmaları tarafınca Bakanlığımızın talep etmiş olduğu teyit mektubu vermemesinin sebebi anlaşılamamaktadır.”Sigortacılar Birliği teyit mektubu verilmemesini tavsiye ettiDünyadaki vapur taşımacılığında P&I sigortalarının yüzde 90’ını icra eden 13 kulübü temsil eden International Group birliği, Türk yetkililerle yaptıkları görüşmeler sonrası üye kulüplere bu şekilde bir teyit mektubu vermemelerini tavsiye etti.Kulüplerden meydana getirilen tavsiye notlarında da “Bu şartlar altında teyit mektubu verilmesi kulübü AB, İngilitere ve ABD kanunlarına bakılırsa yaptırımları delme suçuyla karşı karşıya bırabileceği için kulüpler, Türk otoritelerin talebini yerine getiremez,” ifadeleri yer aldı.Dünyadaki tanker operatörlerinin yüzde 80’inden fazlasını temsil eden Internasyonal Denizcilik Odası da soruna bir an evvel çözüm bulunmasını umut ettiklerini duyurdu.Bir oda sözcüsü “Türk hükümetinin, Türk karasularından geçen gemilerinin yaptırımları delmeleri halinde bile sigortalarının geçerli olacağını gösteren bir belge talep etmeleriyle ilgili netlik kazandırılması için üst düzey görüşmelerin sürdüğünü biliyoruz,” ifadelerini kullandı.Sözcü, bu talebin alışıldık sigorta teyitlerinin ötesine geçtiğini ve gemilerin gecikmesine yol açtığını altını çizdi.Denizcilik Genel Müdürlüğü ise şu açıklamalarda bulunmuş oldu:”Türkiye, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafınca alınan yaptırım kararları haricinde, öteki ülke ve internasyonal kuruluşların yaptırım kararlarını uygulamakla yükümlü değildir. Bununla beraber, yaptırıma doğal olarak bir geminin yada bir yükün Türk boğazlarından geçmesi halinde meydana gelebilecek ve yıkım boyutuna varabilecek bir kazada sigorta şirketinin tazmin sorumluluğunu karşılamaması riskini almamız söz mevzusu değildir. Unutulmamalıdır ki herhangi bir vakada ziyan olan tarafların ve geminin bulunmuş olduğu yerden kaldırılması ile ilgili tazmin sorumluluğu ilk aşamada P&I sigortası kapsamındadır. P&I sigortasının tazmin tutarlarını aşan durumlarda devreye internasyonal IOPC fon girmekte olup, bu kuruluşun yetkilileriyle İdaremiz içinde gerçekleşen görüşmede herhangi bir kazada geminin yada yükün yaptırıma doğal olarak olması ve P&I kuruluşu tarafınca tazminden imtina edilmesi halinde, zararın fon tarafınca da karşılanmaması olasılığının olduğu ifade edilmiştir. Birçok ülkedeki mevzuata benzer olarak ulusal mevzuatımız gereği, geçerli bir P&I sigortası sunamayan ham petrol tankerlerinin Türk boğazlarından geçmesi söz mevzusu değildir ve bu kaide 2002’de beri uygulanmaktadır.”
Teyit mektubu sunamayan gemilerin kara sulardan çıkarılması planlanıyor
Tribeca denizcilik ajansına bakılırsa Karadeniz’de bekleyen vapur sayısının perlembe günü 19’a terfi etti,Bu süreçte bir tek Rus sigorta şirketi Ingosstrakh tarafınca sigortalanan bir gemini boğazlardan geçişine izin verildiği bildirildi.Denizcilk Genel Müdürlüğü Karadeniz’e çıkarak ham petrol yükleyecek gemilerin teyit mektubu vermemesi durumunda Karadeniz’e çıkarılmayarak Ege’de bekletilmesinin de önümüzdeki süreçte alınacak önlemlerden biri olacağını duyurdu.
Yoruma kapalı.