Priştine-Belgrat gerginliği düşüyor; Kosova, Sırbistan ile en büyük sınır kapısını yeniden açtı

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’in son dönemde Kosova ile yaşanmış olan gerginliğin sebebi olan barikatların kaldırılacağını açıklamasının peşinden Priştine iki ülke arasındaki en büyük sınır kapısını yeniden açtı.Kosovo polisi, kara taşımacılığında ve ülkenin Avrupa bağlantısında mühim bir yeri olan Merdare sınır gümrüğünün sınırın Sırp tarafında barikatların kalkmasının peşinden yeniden açtıklarını duyurdu.Sırbistan ve Kosova’dan gelen bu adımlar, “Belgrat ve Priştine arasındaki gerginliğin düşürülmesi için mühim bir adım” olarak görülüyor.ABD ve AB son dönemde taraflara “gerginliğin düşülmesi” çağrısında bulunuyor.Ayrıca Reuters ve Anadolu Ajansı (AA) Kosova’nın kuzeyindeki Zveçan şehrine bağlı Rudare köyündeki barikatların, dün kaldırılacağı bildirilmesine karşın hemen hemen kaldırılmadığını duyurdu.AA, Rudare Köyü’nde aralarında kamyon, tanker ve otobüslerinde bulunmuş olduğu 14 araçtan oluşan barikatın, Mitrovica-Leposaviç yolunu ulaşıma kapatmaya devam ettiğini aktardı.Yetkililerin görüşlerine atıfta bulunan Reuters ise barikatların kaldırılmasının bir süre daha alabileceğini bildirdi.Kosova’nın kuzeyinde bulunan “Kershi i Dudes” mevkiindeki barikat ise kimliği belirsiz şahıs ya da kişilerce kundaklandı.Şimal Mitrovica ile Leposaviç belediyeleri arasındaki “Kershi i Dudes” mevkisinde yer edinen barikatta bulunan kamyonlar, gece geç saatlerde kundaklandı.Kosova polisi, yayımladığı açıklamada, oluşan hasar haricinde başka bir zararın olmadığını ve soruşturmanın sürdüğünü bildirdi.

Sırp liderin devreye girmesi etkili oldu mu?

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Sırbistan’ın Kosova sınırı civarlarındaki Raşka Kışlasında Kosovalı Sırplarla bir araya ulaştıktan sonra Priştine ile yaşanmış olan gerginliğin sebebi olan barikatların kaldırılacağını duyurduOldukça zor bir gece ve görüşme geçirdiklerini ifade Vucic, “Kosovalı Sırplardan barikatların kaldırılmasını rica ettim. Sulh ve huzurun devam etmesini istedim. Herkesi dinledim. Verilen sözlerin yerine getirileceğine inanıyorum.”dedi.Vucic, Kosovalı Sırplar içinde güvensizlik duygusunun devam ettiğini belirterek, “Perşembe günü öğleden ilkin barikatlar kaldırılacak. Bu 2 saatte bitecek bir iş değil. Bir ihtimal 24, kim bilir 48 saat sürebilir fakat barikatlar kaldırılacak.” diye konuştu.Kosovalı Sırpların barikatların kaldırılmasının peşinden gözaltına alınma ihtimalini değerlendiren Vucic, “Bu şekilde bir durumda barikatları tekrar kaldırmamak suretiyle kuracaklarını belirttiler.” ifadelerini kullandı.

AB ve ABD’den gelen ikazlar

Kosova ile Sırbistan içinde gerginliğe yol açan eski Sırp polis memuru Dejan Pantic’in tutukluluk halinin ev hapsine çevrilmesinin peşinden, Avrupa Birliği ve ABD ortak bir izahat yapmış oldu.AB ve ABD’nin açıklamasının peşinden Vucic ile bir araya gelen Sırbistan Hükümeti Kosova Ofisi Direktörü Petar Petkovic, Kosovalı Sırpların taleplerinin yerine getirilmesi noktasında Brüksel ve Washington’dan güvence aldıklarını belirtti.Petkovic, AB ve ABD’den barikatlarda yer edinen Sırpların gözaltına alınması yada sürgün edilmesine ilişkin bir listenin olmadığını öğrendiklerini ifade ederek, Kosova Güvenlik Gücü’nün, Kosova’nın kuzeyine gitmesi için mevcut anlaşmalara nazaran evvel NATO’nun Kosova’daki Sulh Gücünün (KFOR) komutanının onayını alması gerektiği hususunda da izahat yapıldığını kaydetti.

Gerginlik iyi mi başladı?

Kosovalı Sırpların eski Sırp polis memuru Dejan Pantic’in 10 Aralık’ta gözaltına alınmasına tepki olarak Kosova’nın kuzeyindeki sınır geçişlerine barikat kurmasıyla başlamış olan gerginlik, 20 gündür Kosova ve Sırbistan tarafınca gelen karşılıklı söylemlerle devam etti.Kosova ve Sırbistan’ın ara ara “çatışma” noktasına kadar çıkarttığı tansiyonun düşürülmesi için AB ve ABD başta olmak suretiyle oldukça sayıda ülke ve internasyonal kurum devreye girdi.AB Belgrad-Priştine Diyaloğu Hususi Temsilcisi Miroslav Lajcak ve ABD Batı Balkanlar Hususi Temsilcisi Gabriel Escobar, barikatların kurulmasından derhal sonrasında hem Sırbistan hem de Kosova’yı ziyaret ederek gerginliğin düşürülmesi ve barışçıl bir çözümün bulunması için görüşmeler yapmış oldu.NATO’nun İtalya’nın Napoli kentindeki Mütteffik Ortaklaşa Kuvvetler Komutanı Amiral Stuart Benjamin Munsch da Sırbistan’da Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile bir araya gelmiş olarak iki ülke arasındaki gerilimi ele aldı.Sırbistan ve Kosova’ya bir öteki mühim ziyaret ise Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias’tan geldi. Dendias, ülkesinin Kosova’yı bağımsız bir devlet olarak tanımamasına karşın burayı ziyaret ederek gerginliğin düşürülmesi ve diyaloğun devam etmesi çağrısında bulunmuş oldu.Birçok AB ülkesi de Kosova’nın kuzeyinde yaşanmış olan gerilimden kaygı duyduklarını ifade ederek barışçıl bir çözümün koşul bulunduğunu belirtti.

Sırbistan, Kosova’yı kendi toprağı olarak görüyor

Sırbistan’ın, 2008’de bağımsızlığını duyuru eden Kosova’yı hala kendi toprağı olarak görmesinden meydana gelen gerilimler iki ülkeyi birçok kez karşı karşıya getirmişti.Son olarak, geçen aylarda Kosova’nın Sırp makamlarınca ülkedeki Sırplara verilen vasıta plakalarının “RKS” (Kosova Cumhuriyeti) plakalarına dönüştürüleceğini açıklaması üstüne gerilen iki ülke, AB’nin devreye girmesiyle masadan uzlaşı ile ayrılmayı başarmıştı.Ayrıca, AB ve ABD iki ülkeye de Fransız-Alman Planını sunmuş ve Sırbistan’dan Kosova’nın Birleşmiş Milletler’e (BM) üyeliğini kabul etmesini talep etmişti. Bu aşamada da ilkbahar aylarında nihai bir sonuca ulaşılmasının beklendiği belirtilmişti.Belirli aralıklarla karşı karşıya gelen Sırbistan ve Kosova, AB arabuluculuğunda 2011’de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci kapsamında ilişkilerin normalleşmesi ve sonunda iki ülkenin birbirini tanıması için ortak bir yol bulmaya çalışıyor.