Ukrayna-Rusya Savaşı’nın üzerinden bir yıl geçti: Kriz devam edecek mi; mülteciler ne durumda?

Rusya’nın Ukrayna’ya “savaş ilan etmesinden” bu yana bir yıl geçti. Moskova ve Kiev’den gelen mesajlar savaşın devam edeceğini gösteriyor. Ukrayna’da bir yıldır neler oluyor, Avrupa’da hangi ülkeler savaştan kaçan, komşu ülkelere veya Avrupa ülkelerine göç eden mültecilere ev sahipliği yapıyor. Bu yıl yaklaşık 17,6 milyon Ukraynalının insani desteğe ihtiyacı var. Ukrayna’daki savaşta 7.155 sivil hayatını kaybederken, ülkedeki insani durum hızla kötüleşiyor: Avrupa ülkelerindeki yaklaşık 4,85 milyon Ukraynalı mültecinin AB Geçici Koruma Direktifi veya benzeri ulusal programlara başvurduğu söyleniyor. Polonya, en fazla sayıda Ukraynalı mülteciye sahip ülke ve komşu ev sahibi ülkelerden biri olmasına rağmen, Birleşmiş Milletler’e göre ülkede tahmini 1.564 milyon Ukraynalı yaşıyor. Polonyalı yetkililere göre bu rakam 2 milyona yaklaşıyor.Çek Cumhuriyeti en fazla sayıda Ukraynalı mülteci barındıran ikinci komşu ülke iken burada 490.000 civarında Ukraynalı yaşıyor.Bir diğer komşu ülke olan Romanya’da yaklaşık 110.000 Ukraynalı yaşıyor. Ukraynalılar Romanya’ya girmek için pasaport taşımak zorundayken, 16 yaşından küçük çocuklar için doğum belgesi gerekiyor. Moldova’da yaklaşık 109.000 Ukraynalı mülteci yaşıyor. Moldova makamları, Ukraynalılardan ülkelerine girerken geçerli bir kimlik göstermelerini isterken, pasaporta ihtiyaç duymuyor. Slovakya’ BM’de 109.000 Ukraynalı mülteci bulunurken, bunların neredeyse tamamı geçici koruma veya benzeri ulusal programlara ilişkin AB Direktifini uygulamışken, yaklaşık 35.000 Ukraynalı mülteci de Macaristan’da yaşıyor. Rus devlet ajansı TASS’ın Rus güvenlik kaynaklarına dayandırdığı habere göre, Şubat 2022 O zamandan bu yana Ukrayna’dan 728 bini çocuk olmak üzere 5.1 milyon mülteci Rusya’ya giriş yaptı BM kaynaklarının Ekim 2022 tarihli verilerine göre 2 milyon 852 Ukraynalı yaşıyor. Rusya.

Almanya, Avrupa’da en fazla sayıda Ukraynalı mülteciye ev sahipliği yapan ülke konumunda.

Avrupa’da Ukraynalı mültecilerin çoğunluğunun yaşadığı ülke Almanya iken, burada yaklaşık 1 milyon Ukraynalı mülteci bulunuyor.Aralık 2022’de yayınlanan rapora göre, ülkelerini terk ederek Almanya’ya gelen Ukraynalı mültecilerin %26’sı Ukrayna-Rusya Savaşı’nda İngiltere’de 162.000, Fransa’da 119.000, Avusturya’da 93.000, Belçika’da 67.000, İrlanda’da 73.000, Litvanya’da 74.000, Hollanda’da 85.000, İsviçre’de 80.000 bin ve diğer Avrupa ülkelerinde yaşamlarını kalıcı olarak sürdürmek istiyor. Avrupa Birliği ülkeleri de dahil olmak üzere yaklaşık 4 milyon 850 bin Ukraynalı mülteci Avrupa sınırlarında yaşıyor.Komşu ülkelerin yanı sıra diğer Avrupa ülkeleri de Ukraynalı mültecilere birçok ekonomik ve sosyal fayda sağlıyor. Hak verirken oturma ve çalışma izni gibi konularda bazı hukuki kolaylıklar sağlamaktadır.

Savaşın uzaması Avrupa’daki sorunları artırdı

Savaşın uzaması Avrupa’da pek çok konuda karar alma süreçlerinde önemli bir etki yaratırken, bu süreç beraberinde görüş ayrılıklarını da getirdi.Sert ve uzun yaptırımlar isteyen bu ülkeler, kendi yaptırımlarını istemediklerini belirtmişlerdir. Uygulanacak politikalarda ekonomileri güçlü olan Avrupa Birliği (AB) ülkelerine kıyasla ekonomileri zarar görecek.Batı’ya gelen karşı tedbirler Batılı ülkelerdeki enerji krizini derinleştirdi.Covid-19 sonrası dünyada yaşanan küresel kriz Salgın, yükselen enflasyon ve savaşın da etkisiyle bu yükün artması Avrupa ülkelerini konuyu değiştirmeye sevk etti. Yıllardır süren savaş nedeniyle bazı dönemlerde farklı alanlardaki ülkelerin tutumları değişmiş ve bu durum AB ülkelerinin birbirlerine yönelik sert ve suçlayıcı açıklamalarını da beraberinde getirmiştir. Rusya’nın özellikle doğalgaz ve petrol satışlarına getirdiği kısıtlamalar, kendisine bağımlı birçok Avrupa ülkesini sıkıntıya soktu.Ukrayna-Rusya savaşı, Moskova ile Batı ülkeleri arasındaki ticari ilişkilerin bozulmasına neden olurken, Batı ülkeleri de Rusya ile ekonomik ilişkilerini 2015 yılında askıya aldı. Savaşın başlamasıyla ilgili “alma” konusundaki düşünceleri tam olarak cevaplanamamıştır.

Şubat ayı için planlanan mülakatlar

Ukraynalı yetkililer, savaşın yıldönümü olan 24 Şubat’ta BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in moderatörlüğünde bir “barış zirvesi” düzenleme niyetlerini açıkladılar. Ancak Birleşmiş Milletler ve taraflar, söz konusu zirve veya tarihi hakkında henüz resmi bir açıklama yapmadı. Guterres, Ukrayna ile Rusya arasında “etkili” barış görüşmelerinin yakın gelecekte mümkün olmadığını söyledi. Geleceğe dair umutların azaldığı konusunda da uyarıda bulunan Guterres, “Kan dökülme olasılığı yükselmeye devam ediyor. Dünya uyurgezerlikle daha büyük bir savaşa girmiyor, korkarım bilerek yapıyor.” değerlendirmişti.

Birleşmiş Milletler kuruluşları Ukrayna’yı desteklemeye devam ediyor

Savaşın başından bu yana milyonlarca sivilin etkilendiği, şehirlerin yıkıldığı ve başta enerji olmak üzere birçok altyapı alanının hedef alındığı Ukrayna’ya Birleşmiş Milletler ve bağlı kuruluşlarının desteği devam ediyor. Plan”, Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA) ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) tarafından başlatıldı. Sonuç olarak, Ukrayna’daki İnsani Müdahale Planı çerçevesinde 3,9 milyar ABD doları destek talep edilmekte ve bu kapsamda 11 milyondan fazla kişiye ulaşılması hedeflenmektedir.Ukrayna’ya yönelik “mülteci müdahale planı” kapsamında bu yıl 1,7 milyar dolarlık ihale çağrısı başlatıldığını açıklayan Komiser Filippo Grandi, Toplanan fonlar, yaklaşık 4,2 milyon Ukraynalı mülteciye ve onlara ev sahipliği yapan ülkelerin topluluklarına yardıma gidecek.